Nguyên Lý Hoạt Động Của Đầu Báo Khói

💨 Nguyên Lý Hoạt Động Của Đầu Báo Khói

🔰 1️⃣ Giới thiệu

Đầu báo khói (Smoke Detector) là thiết bị cực kỳ quan trọng trong hệ thống báo cháy tự động. Nhờ khả năng phát hiện sớm khói hoặc hơi cháy trong không khí, đầu báo khói giúp cảnh báo nguy cơ cháy ngay từ giai đoạn đầu, khi ngọn lửa chưa bùng phát, giúp con người kịp thời xử lý và thoát hiểm an toàn.

Vậy nguyên lý hoạt động của đầu báo khói là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

💡 2️⃣ Cấu tạo cơ bản của đầu báo khói

Một đầu báo khói tiêu chuẩn gồm 3 phần chính:

Buồng cảm biến khói (Smoke Chamber):
- Là nơi không khí đi vào để đầu dò phân tích sự hiện diện của khói.
- Được thiết kế để ngăn bụi bẩn, côn trùng và chỉ cho phép khói lọt vào.
Bộ vi xử lý / mạch điện tử:
- Xử lý tín hiệu từ cảm biến.
- So sánh mức độ khói với ngưỡng cài đặt và gửi tín hiệu báo cháy khi cần.
Đèn LED và còi báo tích hợp:
- Cảnh báo bằng âm thanh và ánh sáng tại chỗ.
- Một số loại còn truyền tín hiệu về trung tâm báo cháy (FACP).

🔥 3️⃣ Nguyên lý hoạt động của đầu báo khói

Hiện nay có hai nguyên lý chính mà đầu báo khói hoạt động dựa trên:

🔸 1. Nguyên lý quang học (Optical / Photoelectric Smoke Detector)

Đây là loại phổ biến nhất trong các công trình hiện nay.

Trong buồng cảm biến có một đèn LED và một cảm biến ánh sáng đặt chéo nhau.
Khi không có khói, tia sáng đi thẳng, không chạm vào cảm biến.
Khi khói xuất hiện, các hạt khói làm tán xạ tia sáng, khiến ánh sáng phản chiếu vào cảm biến → mạch điện tử nhận biết → phát tín hiệu báo cháy.

💡 Ưu điểm:

Phát hiện nhanh cháy âm ỉ, có khói nhiều.
Ít bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ.
Thích hợp cho nhà ở, văn phòng, hành lang, trung tâm thương mại.

🔸 2. Nguyên lý ion hóa (Ionization Smoke Detector)

Bên trong đầu báo có hai bản cực và một nguồn phóng xạ yếu (thường là Americium-241) tạo ra dòng ion ổn định giữa hai cực.
Khi có khói bay vào, các hạt khói làm gián đoạn luồng ion, giảm cường độ dòng điện → đầu báo kích hoạt tín hiệu báo cháy.

💡 Ưu điểm:

Phát hiện nhanh cháy bùng, ít khói nhưng nhiệt cao.
Phù hợp cho khu vực có tốc độ lan cháy nhanh như kho hàng, phòng máy.

⚠️ Tuy nhiên, do có chứa chất phóng xạ (dù rất nhỏ), loại này ít được dùng trong nhà ở dân dụng mà phổ biến hơn trong hệ thống công nghiệp.

🧯 4️⃣ Cách đầu báo khói kết nối trong hệ thống báo cháy

Đầu báo khói thường (Conventional):
- Nhiều đầu báo kết nối song song với trung tâm báo cháy qua một vùng (zone).
- Khi có báo cháy, trung tâm chỉ hiển thị vùng cháy, không biết chính xác thiết bị nào.
Đầu báo khói địa chỉ (Addressable):
- Mỗi đầu báo có địa chỉ riêng.
- Trung tâm báo cháy hiển thị chính xác vị trí thiết bị phát hiện khói, giúp xử lý nhanh chóng.